Georgiy Nikolayevich Daneliya (Russian: Георгий Николаевич Данелия, Georgian: გიორგი ნიკოლოზის ძე დანელია Giorgi Nikolozis dze Danelia; 25 August 1930 – 4 April 2019), also known as Giya Daneliya (Georgian: გია დანელია), was a Soviet and Russian film director and screenwriter.

კომედიის რეჟისორი, სცენარისტი, მსახიობი. რსფსრ დამსახურებული არტისტი (11/26/1965). რსფსრ სახალხო არტისტი (03/28/1974). სსრკ სახალხო არტისტი (1989). 1955 წელს დაამთავრა მოსკოვის არქიტექტურული ინსტიტუტი, 1959 წელს - უმაღლესი სარეჟისორო კურსები. 1959 წლიდან - მოსფილმის წარმოების დირექტორი. 1965-1969 წლებში - მოსფილმის "ექსპერიმენტული შემოქმედებითი ასოციაციის" სამხატვრო ხელმძღვანელი, 1975-1987 წლებში - "კომედიისა და მუსიკალური ფილმების ექსპერიმენტული ასოციაციის" სამხატვრო ხელმძღვანელი. 1987 წლიდან - კინოკონცერნი Mosfilm-ის კინოსტუდიის Rhythm-ის პრეზიდენტი და სამხატვრო ხელმძღვანელი. პირველი ნამუშევრები იყო ფილმები "ასევე ხალხი" (1959, ეფუძნება ლ. კარლოვი ვარის საერთაშორისო კინოფესტივალის პრიზი), "გზა პიერამდე" (1962, ვ.ვ. კონეცკის მოთხრობის მიხედვით) - თითქოს მათ არ იწინასწარმეტყველეს ერთ-ერთი საუკეთესო რუსი კომიკოსის დაბადება. მაგრამ უკვე ამ ფილმებში იყო რეჟისორის სტილის დამახასიათებელი ნიშნები, რომლებიც თან ახლავს შემდგომ ფილმებს, რომლებშიც ექსცენტრიულობა, სატირა და სარკაზმი თანაარსებობს ლირიზმთან, სევდასთან და ზოგჯერ რეალობის პირქუშ, ტრაგიკულ აღქმასთან. ყველა გმირი, გამონაკლისის გარეშე, დანელიასთვის არის "ხალხიც", უფრო მეტიც, მათში "ნეგატიური" და "პოზიტიური" ცნებები ისეთივე შედარებითია, როგორც ჟანრების დაყოფა ტრაგედიად და კომედიად. ნარატივების შიგნით და იმავე პერსონაჟებშიც კი, ხანდახან ურთიერთგამომრიცხავი განწყობები იმალება: ენთუზიაზმიდან და სიცოცხლის წყურვილიდან სასოწარკვეთამდე და სიკვდილისკენ ლტოლვამდე. ამიტომაა, რომ დანელიას ადრეული და გვიანი კინოს განმარტება თვითნებურად გამოიყურება, ისევე როგორც მუდმივი სურვილი, მოერგოს მას რაიმე სახის ჟანრულ ჩარჩოში. ყველაზე შემოსავლიანი ფილმი "აფონია" (1975) დიდად არ განსხვავდება "სევდა პატარა კაცის შესახებ" ინტონაციით, მაგალითად, სავარაუდო ფანტასტიკური იგავისგან "ოცდაცამეტი" (1966), რომელიც ცუდად მიიღო. საჯარო. ერთ-ერთი ყველაზე მწარე და დაუნდობელი ფილმი სტაგნაციის ეპოქაზე - "შემოდგომის მარათონი" (1979, მთავარი პრიზი სან სებასტიანის საერთაშორისო კინოფესტივალზე და რსფსრ სახელმწიფო პრემია, 1981 წ.) - მხარდაჭერილი იქნა სახელმწიფო დონეზე, როგორც იყო უფრო ლირიკული ფილმი "მიმინო" (1977, მოსკოვის საერთაშორისო კინოფესტივალის მთავარი პრიზი, სსრკ სახელმწიფო პრემია, 1978). ფილმი "მიმინო" გარკვეულწილად თანხმოვანია მომხიბვლელ ლირიკულ კომედიასთან "I Walk Around Moscow" (1964). მაგრამ ამ ლირიკაშიც კი იყო ადგილი სატირული და ტრაგიკომიკური ელფერებისთვის და ფილმების "სრულიად დაკარგული" (1973, მარკ ტვენის რომანის "ჰეკლბერი ფინის თავგადასავალი") და "კინ-ძას" პირქუშ ექსცენტრიულობაში. -ძა“ (1986) უცებ გაჩნდა სულისშემძვრელი ნოტები ადამიანური ურთიერთობის სითბოს ნოსტალგიის მიმართ. 90-იანი წლების ნამუშევრებმა ("პასპორტი", 1990, სსრკ-საფრანგეთი; "ნასტია", 1993; "თავები და კუდები", 1995 წ.) ასევე მიიპყრო ხელისუფლების ყურადღება - რუსეთის სახელმწიფო პრემია (1997). იყო სსრკ კინემატოგრაფისტთა კავშირის წევრი, რუსეთის სამხატვრო აკადემიის საპატიო წევრი, რუსეთის კინემატოგრაფიული ხელოვნებისა და მეცნიერების ეროვნული აკადემიის აკადემიკოსი და რუსეთის კინემატოგრაფიული ხელოვნების აკადემიის "ნიკა" აკადემიკოსი. . 2003 წლიდან არის გიორგი დანელიას სახელობის ტრადიციების შენარჩუნებისა და ახალი კინოს განვითარების ფონდის პრეზიდენტი. იგი დაინტერესებული იყო მხატვრობით, გრაფიკით, მუსიკით და სახლში აგროვებდა დასარტყამების კოლექციას.

Режиссёр-комедиограф, сценарист, актёр. Заслуженный деятель искусств РСФСР (26.11.1965). Народный артист РСФСР (28.03.1974). Народный артист СССР (1989). В 1955 году окончил Московский архитектурный институт, в 1959 году - Высшие режиссёрские курсы. С 1959 года - режиссёр-постановщик «Мосфильма». В 1965-1969 годах - художественный руководитель «Экспериментального творческого объединения» при «Мосфильме», в 1975-1987 - художественный руководитель «Экспериментального объединения комедийных и музыкальных фильмов». С 1987 года - президент и художественный руководитель киностудии «Ритм» киноконцерна «Мосфильм». Первые работы - фильмы «Тоже люди» (1959, по эпизоду романа «Война и мир» Л.Н. Толстого), «Серёжа» (1960, совместно с И.В. Таланкиным, по повести В.Ф. Пановой, главный приз Международного кинофестиваля в Карловых Варах), «Путь к причалу» (1962, по повести В.В. Конецкого) - как будто не предвещали рождения одного из лучших отечественных комедиографов. Но уже в этих его картинах присутствовали характерные черты стиля режиссёра, присущие большинству последующих лент, в которых эксцентрика, сатира и сарказм уживаются с лиризмом, грустью, а порой даже и с мрачным, трагическим восприятием действительности. Все без исключения герои для Данелии - «тоже люди», более того, понятия «отрицательное» и «положительное» в них настолько же относительны, как и деление жанров на трагедию и комедию. Внутри повествований, и даже в одних и тех же его персонажах подчас скрыты взаимоисключающие настроения: от восторженности и жажды жизни до отчаяния и тяги к смерти. Именно поэтому видится условным определение раннего и позднего кинематографа Данелии, как и настойчивое стремление вписать его в какие-то жанровые рамки. Самый кассовый фильм «Афоня» (1975) не очень-то разнится по подспудной интонации «печали о маленьком человеке», например, с якобы фантастической притчей «Тридцать три» (1966), плохо встреченной публикой. Одна из самых горьких и беспощадных картин об эпохе застоя - «Осенний марафон»(1979, главный приз на Международном кинофестивале в Сан-Себастьяне и Государственная премия РСФСР, 1981) - была поддержана на государственном уровне, как и более лирическая лента «Мимино» (1977, главный приз Международного кинофестиваля в Москве, Государственная премия СССР, 1978). Фильм «Мимино» созвучен в какой-то степени с обаятельной лирической комедией «Я шагаю по Москве»(1964). Но и в этой лирике находилось место для сатирических и трагикомических обертонов, а в мрачной эксцентрике картин «Совсем пропащий» (1973, по роману Марка Твена «Приключения Гекльберри Финна») и «Кин-дза-дза» (1986) вдруг прозвучали проникновенные нотки ностальгии по теплоте человеческих отношений. Работы 90-х годов («Паспорт», 1990, СССР-Франция; «Настя», 1993; «Орёл и решка», 1995) тоже были удостоены внимания властей - Государственная премия России (1997). Был членом Союза кинематографистов СССР, почётным членом Российской академии художеств, академиком Национальной академии кинематографических искусств и наук России, академиком Российской академии кинематографических искусств «Ника». С 2003 года являлся президентом «Фонда Георгия Данелия сохранения традиций и развития нового кино». Увлекался живописью, графикой, музыкой, дома собрал коллекцию барабанов.