Nikodem Dyzma obejmuje stanowisko prezesa Banku Zbożowego. Jego prawą ręką zostaje cwaniak i karierowicz Zyzio Krzepicki. Z jego pomocą Dyzma rządzi bankiem żelazną ręką. Jednocześnie prowadzi światowe życie. Poznaje hrabinę Koniecpolską, która zaprasza go do swego majątku na tajne „posiedzenie loży”. Jako Wielki Trzynasty jest jedynym mężczyzną wśród kilkunastu roznegliżowanych pań z towarzystwa. Po powrocie do Warszawy pojawia się niebezpieczeństwo: nachodzi go jego były szef z poczty Boczek. Żąda dobrze płatnej posady i grozi ujawnieniem prawdy. By go nastraszyć, Dyzma wynajmuje bandziorów.

Dyzma chce pozbyć się Kunickiego, przejąć Koborów i ożenić z Niną. Wraz z Zyziem Krzepickim przygotowują intrygę, dzięki której Kunicki zostaje aresztowany. Komisarz policji, który potrzebuje protekcji Dyzmy, przedstawia Kunickiemu propozycję: otrzyma paszport i wyjedzie w zamian za zrzeczenie się praw do majątku żony. Trumfujący Dyzma przyjeżdża do Koborowa jako zwycięzca: „Nina . . . majątek . . . fabryki . . . grube miliony . . wszystko moje . . .” – mówi.

Po unieważnieniu małżeństwa Kunickich Dyzma przygotowuje się do ślubu z Niną. Jednak znów pojawiają się problemy. Tym razem zdemaskować go chce Terkowski, od awantury z którym rozpoczęła się zawrotna kariera Dyzmy. Przy pomocy członkiń „loży dwunastu” niebezpieczeństwo zostaje zażegnane. Dyzma rezygnuje ze stanowiska prezesa banku, pozornie na znak protestu przeciw decyzjom rządu, i wyjeżdża do Koborowa. Podczas przyjęcia w majątku pojawia się wysłannik prezydenta prosząc, by pan Nikodem zachciał przyjąć misję stworzenia nowego rządu. Wszyscy są zachwyceni, Dyzma rozważa propozycję. I tylko szalony Żorż Ponimirski krzyczy „Dyzma to zwykły łajdak i oszust!".